Mắm nêm một loại nước chấm đặc biệt của người dân miền Trung. Nếu Hà Nội có mắm tôm thì Quảng Bình cũng có mắm nêm. Tin tôi đi, khi đến Quảng Bình, bạn hãy để ý một chút thì thấy đa phần quán nào cũng có loại nước chấm này. Tùy theo từng món ăn mà người ta sẽ cho bạn mắm hay không, nhưng nếu xin thêm thì người bán hàng luôn sẵn sàng nhé. Mắm nêm là đặc sản của Đà Nẵng, nhưng khi về đến Quảng Bình thì đây cũng được liệt vào danh mục đặc sản Quảng Bình.
Mắm nêm được chế biến như thế nào?
Đây là một sản phẩm được lên men từ con nêm. Con nêm được ướp muối, lên men, có thể được tách xương hoặc không, rồi phối trộn với một số loại phụ liệu như thính, thơm (khóm), đường… Mắm nêm thường có hai dạng: dạng nguyên con (họ Nêm, Nêm đỏ…) và dạng xay nhuyễn (nêm sông, chi Nêm biển, cá liệt…).
Con nêm tươi sẽ được rửa sạch, phơi ráo hẳn rồi trộn đều với muối, thêm thính và phụ chất sau đó xếp vào hũ, vại, đậy kín, để đến lúc mắm trở màu đỏ là mắm chín, đưa ra sơ chế thêm đường, ớt, tỏi là ăn được. Để có được mắm ngon, thì đỏi hỏi người làm mắm phải có kinh nghiệm cho tỷ lệ con nêm – muối phù hợp, thường thì tỷ lệ khoảng một ba, tuy nhiên tùy vụ, tùy mẻ nêm.
Thời gian ủ mắm cũng chỉ ước chừng là khoảng ba tháng, nhưng cũng có thể lâu hơn, sớm hơn tùy điều kiện thời tiết, môi trường. Món mắm này có thể ăn với hầu hết các món dân dã. Tùy thuộc vào khẩu vị vùng miền, tùy thuộc vào món ăn, cách ăn mà cách pha chế mắm khác nhau, cũng như việc lựa chọn măm nguyên con, chín dừ, xay nát nhuyễn cho thích hợp. Với món bánh tráng cuốn thịt heo chẳng hạn thì mắm sơ chế được thêm đường, tỏi, ớt băm nhuyễn vào, cho thêm dứa, chanh cho đủ vị.
Ăn mắm nêm như thế nào cho ngon?
Đây là loại nước chấm rất dễ ăn và phù hợp với nhiều loại thức ăn khác nhau. Cách làm một bát nước chấm mắm nêm cũng rất đơn giản. Người làm chỉ cần đâm một chút tỏi, ớt thêm một chút đường rồi cho mắm vào, vắt vào một ít chanh hoặc quất là đã có được một bát nước chấm thơi ngon. Ở Quảng Bình người ta hay ăn với bún, bánh ăn rất bắt miệng và không bị ngán,…
Nêu muốn nước chấm có vị thơm, béo hơn người làm sẽ cho một chút mỡ và mang vào hấp cơm. Lúc này mắm sẽ tỏa mùi thơm, khiến người ăn không khỏi thòm thèm. Mắm nêm là món ăn dân dã nhưng lại là thứ gia vị mà không có cửa hàng nào có thể bỏ qua. Do đó, khi vào những quán vỉa hè hay những nhà hàng sang trọng bạn vẫn có thể gọi được một bát mắm nêm thơm ngon, chuẩn vị Quảng Bình. Đây cũng là gia vị không thể thiếu trong căn bếp của những người nội trợ Quảng Bình.
Một số địa chỉ bán bún mắm nêm ngon:
- Quán May Food – Địa chỉ: 89 Hai Bà Trưng, Tp. Đồng Hới
- Nem-Bún thịt nướng Ly Ly – Đại chỉ: 124 Hai Bà Trưng, Tp. Đồng Hới
- Bún Phong Phú – Địa chỉ: 56 Hữu Nghị, Tp. Đồng Hới
- Bún mắm Ông Già – Địa chỉ: 21 Dương Văn An, Tp. Đồng Hới